3. ลักษณะของกลุ่มชุดดินและของชุดดินในกลุ่ม

         3.1 ลักษณะของกลุ่มชุดดิน เป็นดินเหนียวจัดสีดำหรือสีเทาเข้ม มักพบจะประสีน้ำตาลและสีเหลืองปนน้ำตาลในดินชั้นบน ส่วนดินชั้นล่างสีเทาเข้มและมักพบก้อนปูนปะปนอยู่ในเนื้อดิน ปฏิกิริยาดินเป็นกรดเล็กน้อยถึงเป็นด่าง ค่าความเป็นกรดเป็นด่างอยู่ระหว่าง 6.5 – 8.0 ในฤดูแล้งจะแตกระแหงกว้างและลึก เนื่องจากมีการยืดและหดตัวสูงเมื่อดินเปียกและแห้ง ความอุดมสมบูรณ์ปานกลางถึงสูง

            3.2.1 ชุดดินบางเลน (Bang Len series) พบบริเวณที่ราบที่น้ำทะเลเคยท่วมถึง (former tidal flats) สภาพพื้นที่ราบเรียบถึงเกือบราบเรียบ การระบายน้ำเลวในช่วงฤดูฝนมีน้ำขัง 4 – 5 เดือน

                             ลักษณะเนื้อดินบนเป็นดินเหนียวปนทรายแป้งสีดำหนา ส่วนดินชั้นล่างเป็นดินเหนียวสีจางลงเป็นสีเทาและมักพบเกล็ดของยิบซั่มในดินชั้นบนตอนล่างและดินชั้นล่างเป็นจำนวนมาก นอกจากนี้ยังพบรอยผิวถูไถเกิดขึ้นในดินอีกด้วย ปฏิกิริยาของดินเป็นกรดเล็กน้อยถึงเป็นด่างอย่างอ่อน ใช้ประโยชน์ในการทำนา

            3.2.2 ชุดดินบ้านหมี่ (Ban Mi series) พบบริเวณที่ราบต่ำ (semi – recent terrace) สภาพพื้นที่ราบเรียบถึงเกือบราบเรียบ การระบายน้ำเลวถึงค่อนข้างเลว ในฤดูฝนน้ำขัง 4-5 เดือน

                              ลักษณะเนื้อดินเป็นดินเหนียวสีดำหรือเทาเข้มมากเป็นชั้นหนา ส่วนดินชั้นล่างเป็นดินเหนียวสีเทา มีจุดสีประสีน้ำตาลเข้มปนเหลือง พบรอยถูไถ (slickensidek) ในดินชั้นล่าง ปฏิกิริยาของดินเป็นกรดเล็กน้อยจึงเป็นด่าง ในฤดูแล้งหน้าดินจะแตกระแหงและจะลึกลงไปถึงประมาณ 50 ซม.ใช้ประโยชน์ในการทำนา

            3.2.3 ชุดดินบ้านโพด (Ban Phot series) พบบริเวณที่ราบน้ำจากแม่น้ำท่วมถึง (flood plain)สภาพพื้นที่ราบเรียบถึงเกือบราบเรียบ ฤดูฝนน้ำขัง 4 – 5 เดือน การระบายน้ำค่อนข้างเลวถึงเลว

                              ลักษณะเนื้อดินบนเป็นดินเหนียวปนทรายแป้งหรือดินเหนียวสีเทาเข้มมากหรือสีน้ำตาลเข้มปนเทา ส่วนดินชั้นล่างเป็ฯดินเหนียวสีน้ำตาลเข้มหรือน้ำตาลเข้มปนเหลืองมีจุดประสีน้ำตาล น้ำตาลแก่ น้ำตาลปนเหลืองและสีเทาตลอดหน้าตัดของดิน ปฏิกิริยาของดินเป็นกรดเล็กน้อยถึงเป็นกรดปานกลางและจะเป็นด่างอย่างอ่อนในดินชั้นล่าง ใช้ประโยชน์ในการทำนา

            3.2.4 ชุดดินบุรีรัมย์ (Buri Ram series) พบบริเวณที่ราบที่เป็นธารลาวา (Lava flow) มีสภาพพื้นที่ราบเรียบถึงค่อนข้างราบเรียบ การระบายน้ำเลวถึงค่อนข้างเลว

                         ลักษณะเนื้อดินบนเป็นดินเหนียวสีดำหรือเทาเข้มมากหรือเทาเข้ม ส่วนดินชั้นล่างเป็นดินเหนียวสีเทาเข้มหรือน้ำตาลเข้มปนเทา พบรอยถูไถ (slickensides) ในดินชั้นล่างในฤดูแล้งหน้าดินแตกระแหง กว้างและลึก ปฏิกิริยาเป็นกรดเล็กน้อยถึงเป็นกลางในดินชั้นบนและเป็นกลางถึงด่างอย่างอ่อนในดินชั้นล่างใช้ประโยชน์นาการทำนา

             3.2.5 ชุดดินช่องแค (Chong Kae series) พบบริเวณที่ราบต่ำ (semi – recent terrace) สภาพพื้นที่ราบเรียบถึงเกือบราบเรียบ การระบายน้ำค่อนข้างเลวถึงเลว ในฤดูฝนน้ำขัง 4-5 เดือน

                            ลักษณะเนื้อดินบนเป็นดินเหนียวสีเทาเข้มหรือน้ำตาลเข้มปนเทา มีจุดประสีน้ำตาลแก่และสีแดงปนเหลือง ปฏิกิริยาเป็นกรดจัดถึงเป็นกรดปานกลาง ส่วนดินชั้นล่างเป็นดินเหนียวสีน้ำตาลปนเทา สีเทาหรือสีเทาปนน้ำตาลอ่อน มีจุดประสีแดง ปฏิกิริยาเป็นกรดจัดมากถึงเป็นกรดจัด ใช้ประโยชน์ในการทำนา

             3.2.6 ชุดดินโคกกระเทียม (Khok Krathiam series) พบบริเวณที่ราบน้ำท่วมถึง (flood plain) สภาพพื้นที่ราบเรียบถึงเกือบราบเรียบ การระบายน้ำเลว ในฤดูฝนมีน้ำขัง 4-5 เดือน

                            ลักษณะเนื้อดินบนเป็นดินเหนียวสีดำ สีเทาเข้มมากหรือเทาเข้ม ส่วนดินชั้นล่างเป็นดินเหนียวสีเทาหรือเทาอ่อน มีจุดประสีน้ำตาลแก่และสีแดงปนเหลืองเกิดขึ้นตลอดหน้าตัดของดิน ในช่วงฤดูแล้งหน้าดินจะแตกระแหงกว้างและลึกลงถึง 50 ซม. จากผิวดินบนพบรอยถูไถ (slickensides) ในดินชั้นล่าง และมักจะพบก้อนปูนเล็กๆ ในดินชั้นล่างลึกประมาณ 80 ซม.จากผิวดินบน ปฏิกิริยาของดินเป็นกรดเล็กน้อยถึงเป็นด่างในดินชั้นล่าง ใช้ประโยชน์ในการทำนาเป็นข้าวนาหว่าน

              3.2.7 ชุดดินลพบุรี (Lop Buri series) พบบริเวณที่ราบต่ำ (semi – recent terrace) สภาพพื้นที่ราบเรียบถึงค่อนข้างราบเรียบ สภาพการระบายน้ำดีปานกลางถึงค่อนข้างเลว

                             ลักษณะเนื้อดินบนเป็นดินเหนียวสีดำหรือเทาเข้มมาก ส่วนดินชั้นล่างจะมีสีจางลงเป็นสีเทาหรือเทาเข้มปนปูนมาร์ล และชั้นปูนมาร์ลจะมากขึ้นตามความลึก ในดินชั้นล่างพบรอยถูไถเกิดขึ้น มีปฏิกิริยาเป็นกลางถึงเป็นด่างตลอดหน้าตัดดิน ในฤดูแล้งหน้าดินจะแตกระแหงกว้างและลึก ใช้ประโยขน์ในการปลูกพืชไร่และทำนา

              3.2.8 ชุดดินท่าเรือ (Tha Rua series) พบบริเวณที่ราบต่ำ (semi – recent terrace) สภาพพื้นที่ราบเรียบถึงเกือบราบเรียบ การระบายน้ำเลว ในช่วงฤดูฝนมีน้ำขัง 4-5 เดือน

                             ลักษณะเนื้อดินบนเป็นดินเหนียวสีน้ำตาลปนเทาหรือน้ำตาลเข้มปนเทา มีจุดประสีน้ำตาลแก่หรือแดงปนเหลือง ส่วนดินชั้นล่างเป็นดินเหนียวสีน้ำตาลหรือน้ำตาลเข้มปนเหลือง มีจุดประสีน้ำตาลเข้มหรือน้ำตาลปนเหลือง ปฏิกิริยาของดินเป็นกรดจัดถึงเป็นกรดปานกลางในชึ้นดินบนและเป็นกรดแก่ถึงเป็นกลางในชั้นดินล่างใช้ประโยชน์ในการทำนา

              3.2.9 ชุดดินวัฒนา (Wattana series) พบบริเวณที่ราบต่ำ (seme – recent terrace) และที่ราบระหว่างเขา (Valley flat) สภาพพื้นที่ราบเรียบถึงเกือบราบเรียบ การระบายน้ำค่อนข้างเลว ใน(ฤดูฝนมีน้ำขังประมาณ 4-5 เดือน

                              ลักษณะเนื้อดินบนเป็นดินเหนียวหรือดินเหนียวปนทรายแป้งสีดำหรือเทาเข้มมากมีจุดประสีน้ำตาลหรือน้ำตาลแก่ ส่วนดินชั้นล่างเป็นดินเหนียวสีเทาเข้มถึงเทาเข้มมากปฏิกิริยาของดินเป็นกรดปานกลางถึงเป็นกลางในดินชั้นบนและเป็นกรดเล็กน้อยถึงเป็นด่างในดินชั้นล่าง ในดินชั้นล่างจะพบรอยถูไถ (slickensides) และจะแตกระแหงกว้างและลึกในดินบนลงไปถึง 50 ซม. จากผิวดินบน ใช้ประโยชน์ในการทำนาและปลูกพืชไร่

        3.3 การประเมินความอุดมสมบูรณ์ของดิน

              การประเมินความอุดมสมบรูณ์ของดินแต่ละชุดได้ใช้คุณสมบัติทางเคมี 4 อย่าง คือค่าความสามารถในการแลกเปรียบประจุบวก (C.E.C) ค่าเปอร์เซ็นต์อิ่มตัวด้วยธาตุที่เป็นด่าง (base saturation percentage) ประมาณอินทรียวัตถุในดิน (organic matter) และปริมาณฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์ต่อพืช ซึ่งได้จากผลของการวิเคราะห์ดินที่เป็นตัวแทนของชุดดินในกลุ่มดิน โดยพิจารณาเฉพาะผิวดินบนหนาประมาณ 30 ซม. สำหรับวิธพการประเมินใช้วิธีการในคู่มือการวินิจฉัยคุณภาพของดินสำหรับประเทศไทย ปี 1973 (Soil Interpretation Handbook for Thailand, 1973) พิมพ์เผยแพร่โดยกรมพัฒนาที่ดิน ซึ่งผลของการประเมินสรุปได้ดังนี้

    ตารางที่ 1 ผลการวิเคราะห์ดินและระดับความอุดมสมบูรณ์ของชุดดิน

    สรุป ดินในกลุ่มชุดดินที่ 1 มีความอุดมสมบูรณ์อยู่ระดับปานกลางถึงสูง