3. ลักษณะของกลุ่มชุดดินและของชุดดินและของชุดดินในกลุ่มและการประเมินความอุดมสมบูรณ์ของดิน

        3.1 ลักษณะของกลุ่มชุดดิน เป็นดินเหนียว ดินบนมีสีเทา ดินล่างมีสีน้ำตาลปนเทา หรือสีเทา มีจุดประสีน้ำตาลหรือสีเหลือง และสีแดง ตลอดชั้นดิน บางแห่งมีศิลาแลงอ่อน (plinthite) หรือก้อนสารเคมีพวกเหล็กและแมงกานีสปะปนอยู่ด้วย เป็นดินลึกมาก ปฏิกิริยาของดินเป็นกรดจัดถึงเป็นกรดแก่ ค่าความเป็นกรดเป็นด่างอยู่ระหว่าง 4.5-5.5 มีความอุดมสมบูรณ์อยู่ในระดับต่ำถึงค่อนข้างต่ำ

        3.2 ลักษณะของชุดดินในกลุ่ม

            3.2.1 ชุดดินบางนารา (Bangnara series) เกิดจากการทับถมของตะกอนลำน้ำเก่า (old alluvium) ลักษณะเนื้อดินบนเป็นดินร่วนปนดินเหนียว สีเทาหรือสีเทาอ่อน มีจุดประสีน้ำตาลแก่ ส่วนดินล่างเป็นดินเหนียว สีเทาอ่อน พบจุดประสีน้ำตาลแก่ ปฏิกิริยาดินเป็นกรดจัดถึงเป็นกรดแก่ ค่าความเป็นกรดเป็นด่างประมาณ 4.5-5.5

            3.2.2 ชุดดินเชียงราย (chiang Rai series ) เกิดจากตะกอนลำน้ำค่อนข้างใหม่ลักษณะเนื้อดินบนเป็นดินร่วนเหนียวปนทรายแป้ง สีน้ำตาลปนเทาเข้ม ส่วนดินล่างมีเนื้อดินเป็นดินเหนียว สีเทาหรือสีเท่าอ่อน พบจุดประสีน้ำตาลแก่ตลอดทุกชั้นดิน และมีจุดประสีแดง พวกศิลาแลงอ่อน (plinthite ) ในดินล่าง ปฏิกิริยาดินเป็นกรดจัดถึงเป็นกรดแก่ ค่าความเป็นกรดเป็นด่างประมาณ 4.5-5.5

            3.2.3 ชุดดินสุไหโกลก (Sungai golok series) เกิดจากการทับถมของตะกอนลำน้ำเก่ามีเนื้อดินบนเป็นดินร่วนหรือดินร่วนเหนียวปนทราย สีเทาเข้มหรือสีเทา ลักษณะดินชั้นล่างเป็นดินเหนียวปนทราย สีเทาแกมเขียวหรือสีเทาปนน้ำเงิน ถัดลงไปเนื้อดินจะเป็นดินร่วนเหนียวปนทราย สีเทาอ่อน พบจุดประสีน้ำตาลปนเหลืองตลอดทุกชั้นดิน ปฏิกิริยาดินเป็นกรดแก่ถึงเป็นกรดปานกลาง ในดินบน ค่าความเป็นกรดเป็นด่างประมาณ 5.0-6.0 และปฏิกิริยาดินเป็นกรดจัดถึงเป็นกรดแก่ ค่าความเป็นกรดเป็นด่างประมาณ 4.5-5.5

            3.2.4 ชุดดินแกลง (Klaeng series ) เกิดจากการทับถมของตะกอนลำน้ำเก่าลักษณะเนื้อดินบนเป็นดินร่วนเหนียวปนทราย หรือดินร่วนปนดินเหนียว สีน้ำตาลปนเทาหรือสีเทา ส่วนดินล่างมีเนื้อดินเป็นดินเหนียว สีเทาหรือสีเทาอ่อน พบจุดประสีน้ำตาลแก่ และสีน้ำตาลปนเหลือง ตลอดทุกชั้นดิน และมีจุดประสีแดงพวกศิลาแลงอ่อน (plinthite) ในดินล่าง ปฏิกิริยาดินเป็นกรดจัดถึงเป็นกรดแก่ ค่าความเป็นกรดเป็นด่างประมาณ 4.5-5.5

            3.2.5 ชุดดินคลองขุด (Klaeng series) เกิดจากการทับถมของตะกอนลำน้ำเก่า ลักษณะเนื้อดินบนเป็นดินร่วนถึงดินร่วนปนดินเหนียว สีดำ หรือสีน้ำตาลปนเทาเข้ม และมีเนื้อดินเป็นดินเหนียว สีเทาหรือสีเทาอ่อนในดินล่าง พบจุดประสีน้ำตาลแก่ น้ำตาลปนเหลืองหรือสีแดงปนเหลือง ในดินล่าง และมีจุดประสีแดงของศิลาแลงอ่อน (plinthite)เกิดต่อเนื่องในดินล่าง ปฏิกิริยาดินเป็นกรดจัดถึงเป็นกรดแก่ ค่าความเป็นกรดเป็นด่างประมาณ 4.5-5.5

            3.2.6 ชุดดินมโนรมย์ (Manorom series) เกิดจากการทับถมของตะกอนลำน้ำเก่าลักษณะเนื้อดินเป็ฯดินร่วนปนดินเหนียวหรือดินเหนียว สีน้ำตาล ส่วนดินล่างมีเนื้อดินเป็นดินเหนียว สีน้ำตาลปนเทาปนน้ำตาลอ่อน มีจุดประสีน้ำตาลแก่ และสีน้ำตาลปนเหลืองในทุกชั้นดิน ส่วนดินล่างจะมีจุดประสีแดงหรือสีแดงปนเหลือง ปฏิกิริยาดินเป็นกรดจัดถึงเป็นกรดแก่ ค่าความเป็นกรดเป็นด่างประมาณ 4.5-5.5

            3.2.7 ชุดดินนครรพนม (Nakhon Phanom series) เกิดจากตะกอนลำน้ำเก่า มีเนื้อดินบนเป็นดินร่วนเหนียวปนทายแป้งหรือดินร่วนปนดินเหนียว สีน้ำตาลปนเหลือง หรือสีน้ำตาลซีด มีจุดประสีน้ำตาลแก่ และสีน้ำตาลปนเหลือง ส่วนดินล่างมีเนื้อดินเป็นดินเหนียวปนทรายแป้ง หรือดินเหนียว สีเทาอ่อน หรือสีน้ำตาลซีดมาก มีจุดประเหลืองปนแดง และจุดประสีแดงของศิลาแลงอ่อนเด่นชัด ปฏิกิริยาดินเป็นกรดจัดถึงเป็นกรดแก่ ค่าความเป็นกรดเป็นด่างประมาณ 4.5-5.5

            3.2.8 ชุดดินพะวง (Phawong series) เกิดจากตะกอนน้ำกร่อย มีเนื้อดินบนเป็นดินร่วนเหนียวปนทรายแป้ง หรือดินเหนียวปนทรายแป้ง สีน้ำตาลปนเทาเข้ม ส่วนดินล่างมีเนื้อดินเป็นดินเหนียว เทา มีจุดประสีน้ำตาลปนเหลืองตลอดทุกชั้นดิน ปฏิกิริยาดินเป็นกรดจัดถึงเป็นกรดแก่ ค่าความเป็นกรดเป็นด่างประมาณ 4.5-5.5

            3.2.9 ชุดดินปากท่อ (Pak Tho series) เกิดจากตะกอนลำน้ำเก่า มีเนื้อดินบนเป็นดินร่วนหรือดินร่วนปนดินเหนียว สีน้ำตาลปนเทาอ่อน หรือสีเทาปนชมพู ถัดลงไปมีเนื้อดินเป็นดินร่วนเหนียวปนทราย สีน้ำตาลอ่อน และดินล่างมีเน้อดินเป็นดินเหนียว สีเทาอ่อน หรือสีเทาปนชมพู มีจุดประสีน้ำตาลแก่ และสีน้ำตาลปนเหลืองตลอดทุกชั้นดิน และจุดประสีแดง ในดินล่างปฏิกิริยาดินเป็นกรดจัดถึงเป็นกรดแก่ ค่าความเป็นกรดเป็นด่างประมาณ 4.5-5.5

            3.2.10 ชุดดินพัทลุง (Phatthalung series) เกิดจากตะกอนลำน้ำเท่า มีเนื้อดินบนเป็นดินร่วนหรือดินร่วนปนดินเหนียว สีน้ำตาลปนเทา หรือสีเหลืองปนน้ำตาลอ่อน และดินล่างมีเนื้อดินเป็นดินเหนียวปนทรายแป้งหรือดินเหนียว สีน้ำตาลปนเทาอ่อน หรือสีเทา มีจุดประสีน้ำตาลแก่ตลอดทุกชั้นดิน และพบจุดประสีแดงพวกศิลาแลงอ่อน (Plinthite) ในดินล่าง ในดินล่างปฏิกิริยาดินเป็นกรดจัดถึงเป็นกรดแก่ ค่าความเป็นกรดเป็นด่างประมาณ 4.5-5.5

            3.2.11 ชุดดินสตูล (Satun series) เกิดจากการทับถมของตะกอนลำน้ำเก่า มีเน้อดินร่วนเหนียวปนทราย สีน้ำตาลปนเหลืองอ่อน ส่วนดินล่างมีเนื้อดินเป็นดินเหนียวปนทราย สีเทาหรือสีเทาอ่อน มีจุดประสีน้ำตาลปนเหลืองตลอดทุกชั้นดิน และจุดประสีแดงพวกศิลาแลงอ่อน (Plinthite) เด่นชัดในดินล่าง ปฏิกิริยาดินเป็นกรดจัดถึงเป็นกรดแก่ ค่าความเป็นกรดเป็นด่างประมาณ 4.5-5.5

            3.2.12 ชุดดินท่าศาลา (Tha sala series ) เกิดจากตะกอนลำน้ำเก่า มีเนื้อดินบนเป็นดินร่วนปนดินเหนียว สีน้ำตาลปนเทาหรือสีเทาอ่อน และเนื้อดินล่างเป็นดินเหนียว สีเทาอ่อน หรือสีเทา ถัดจากกชั้นนี้ลงไปเป็นดินร่วนปนทาย สีเทา และมีจุดประสีน้ำตาลตลอดทุกชั้นดินปฏิกิริยาดินเป็นกรดเล็กน้อย ในดินบน ค่าความเป็นกรดเป็นด่างประมาณ 5.0-6.5 ส่วนดินล่างปฏิกิริยาดินเป็นกรดจัดถึงเป็นกรดแก่ ค่าความเป็ฯกรดเป็นด่างประมาณ 4.5-5.5

            3.2.13 ชุดดินวังตง (wang tong series ) เกิดจากการสลายตัวของหินพวกหินดินดาน(shale) หิฟฟิลไลท์ (phyllite) และหินเนื้อละเอียดอื่น (fine grain clastic rocks) มีเนื้อดินบนเป็นดินร่วนหรือดินร่วนปนทรายแป้ง สีน้ำตาลปนเทาเข้ม ส่วนดินล่างมีเนื้อดินเป็นดินร่วนปนดินเหนียวหรือดินเหนียว สีเทาด่อนหรือสีเทา มีจุดประสีแดงพวกศิลาแลงอ่อน (plinthite) ในดินล่างและจุดประสีน้ำตาลปนเหลืองตลอดทุกชั้นดิน ปฏิกิริยาดินเป็นกรดจัดถึงเป็นกรดแก่ ค่าความเป็นกรดเป็นด่างประมาณ 4.5-5.5

    3.3 การประเมินความอุดมสมบูรณ์ของดิน

            ในการประเมินความอุดมสมบูรณ์ของดินแต่ละชุดได้ใช้คุณสมบัติทางเคมีที่ได้จากผลของการวิเคราะห์ดินที่เป็นตัวแทนของชุดดินในกลุ่ม ซึ๋งได้แก่ความสามารถในการแลกประจุบวก (C.E.C) ค่าการอิ่มตัวของเบส (B.S) ปริมาณอินทรียวัตถุ (O.M.) ปริมาณฟอสฟฟอรัรสและโพแทสเซียมที่เป็นประโยชน์ต่อพืชโดยพิจารณาเฉพาะผิวดินบนหนาประมาณ 30 ซม, วิธรการประเมินใช้วิธีในคู่มือการวินิจฉัยคุณภาพของดินสำหรับประเทศไทยปี ค.ศ. 1973 (Soil Interpretation Handbook for Thailand, 1973)พิมพ์เผยแพร่โดยกรมพัฒนาที่ดิน ผลของการประเมินสรุปได้ดังนี้

ตารางที่ 1 ผลการวิเคราะห์ดินและระดับความอุดมสมบูรณ์ของดิน

ชุดดิน/Profile code	ค่าเฉลี่ยผลการวิเคราะห์ดินบนหนา 30 ซม.					ระดับความอุดมสมบูรณ์
	C.E.C Me/100g soil	B.S %	O.M %	P ppm	K Ppm
บางนารา/S-68/41 เชียงราย/N-36/104 สุไหโกลก/S-71/14 แกลง/S-58/37 คลองขุด/S-67/60 มโนรมย์/C-1/21 นครพนม/NE-N-29/12 พะวง/S-68/100 ปากท่อ/SW-52/13 พัทลุง/S-66/51 ท่าศาลา/S-62/74 สตูล/S-67/59 วังตง/S-67/119	5.54 7.4 9.75 10.35 4.02 13.75 9.05 18.35 4.5 6.0 5.6 4.7 6.1	26 26 13 15 8 37 12 7 45 43 14 6 19	1.1 1.4 2.4 0.8 3.7 1.1 1.5 6.7 0.8 1.3 1.7 5.3 2.2	3.1 2.6 10.2 3.1 6.1 2.3 2.8 9.2 - 3.5 4.4 - 18	49 50 47 35 16 95 43 44 - 23 28 - 33	ต่ำ ต่ำ ต่ำ ต่ำ ต่ำ ปากลาง ต่ำ ต่ำ - ต่ำ ต่ำ - ต่ำ

สรุป จากการประเมินความอุดมสมบูรณ์ของชุดดินต่าง ๆ ในกลุ่มดินที่ 6 พบว่ากลุ่มชุดดินที่มีความอุดมสมบูรณ์ระดับต่ำ